J5. MAJ 1926 çashtie politiko-religJoze KONSTANDINOPOLI-TIRANe P RE J: EPJSKOPIT VISSARJON XHUVANNIT. Theollog me Dipl~ome t' Universitetlt t' Athlnb Jsh Senator i Elbasanit dhe ish Deputet i Durrsit Botohet me rastin e bisedimevet perkatse qi jan~ tyke u bame kto ditt ne Tiran~ . BOTOHET N~ DY PJESE Landa e Pjeses se 1re: t). Kisha Orthodh. Shqiptare dhe Patriarhia e Konstandinopojb 2). Nerhyrja e Patriarhis si! Konstandinopoji!s 3). Episkopt!t e huaji! nè Shqipni 4). Gjuha e huaje ni! Kishe 5). Gjuha e huaje ni! Shkollat Shqiptare KOSTON NJI (t) KORONt •••• TIRANE Shtypshkronj.i. •Tirana" 1 9 2 6 amnmmnm1numnmmnnunmmmnrrunnnnmlltll1llllllmm1111t1m111umnllllnmmmm111111IDIU!Umu11mmmmmnum1101111V1~ 111 : lii 't 111111 I ti v=::::.:; =: i :,: il I m:::::tn tt:= 1111111 il ill li iii I i i ....,,_ /mru1D11lUIWIIIJIIIIUIWIIWUl1lllllBIIIIIWlllllllllllllUIIWllllWIWlllllllQllWUlllllUIIIIIJIIIIU;UlllllllllllllllllllllllllllWHIWllUIIIIUlllllllUIIJllWIIIIUUIIIIUllUl1UIIUlllll Kisha Orthodhokse Sh_qip.-tare ·cthe ·Patriarhia e Konstandin_opojes -~-Oelegatet Klerik, dhe Llaik Il! gjith' elementit Orlhodhoki!s Il! Shqyp nis, u mlodhi!n ni! Berat n!! nji Kon-gres li! posaç·l!m . Kishtar. Atje ml! 11 U! Vjeshliis si! I. U! vi-tit 1922 prokllamuan Kishl!n Orthodho-kse Autoqefale (Endepandanh! nl! pik-pamjen administrative). As nji delegat nuk votoj kondra; dhe as njl krahin si dhe as nji Qytet nuk mungoj p~r me u pl!rfaqsue. Ky Kongres f.;rmoj dhe kC!shillin e naltl! ti! kishl!s Shqip-nis pl!r Qeverimin e sajl!, dhe votoj dhe statulin provizor Il! kisMs. Statutin definillv ja la pl!r delyr ti! nj i kongresi tja~r kishtar qi do H! mlidhesh pas { vjet; d: m. th. ml! 1924. i . Kto vendime u ban!! nl! baz!! I!! Kanoneve Kishtar Pan-orthodhokl!s. Nat kohl! nl! Shqypni nuk kishte pl!r fai as nji Epis~op; Pl!r formimin e kshilllt U! nal-t~ definiv, d. m. th. ti! Sinodhit Episko-pal, Kongre,;1 para-vl!shtroj dhe vendesi si dubesh kanonik l!risht pl!r Episkopl!t l~- r .endimel etij> p>r kl!t plkl! nuk hynl! nl! veprlm derl sot. As kongresl I rl p/!r formimln e Statutln definltiv nuk u mll1dhl! ml! 1924, si dhe as deri sol nuk ashl provokue. · · P!!r shkaqet e k!!sai!! ti! mbete do ,?-n.. Il! bajn!! fjall! veçanl!risht. Tash le t!! spiegojm!! pak arsyenat Jèanonlke Qi provokuaii krìjlmin _ e kl-s hl!s autoqefale ti! Shqipnis, dhe r~ndl!-sin!! e nevojl!s p!!r t!! njoftunin e kl-shl!s s' on!! prej!! Patriarhfs s! Kons-tantinopoj!!s e cilla akoma mban tltulllil e Patriarkis Ekumenike, d. m. th. ka vendin e par!! t!! nderif nd!!rmjet Pat-riarhinave dhe kishavel I!! tjera orlho-dhokse autoqefale I!! Bot!!s. Nga kjo . Patriarhi urdhnohesh kisha orthodhokse e R·ep~blik!!s Shqiptare kur Shqypnija ishte . n!!n sundimin t' .atl shletl, n!!o sundim e ti! cillit ishte dhe asht sot Palriarhia e ~onstantinopoj!!s, n!!n Turqinl!. Kanonet Apostòlik ti! statutit pl!r-gjithshl!m Pa11-Orthodhoks urdh!!nojn!!: 4 ."Eteras Vasillas EkklJsia ml dhia-_tatésth o t~_eteras'\ d. m. th.: "nji k°ishi! ·e njÌ _ShtetÌt · tjel!!r ie mos urdhi!nojl! mE ·njl kishi! tÌ! nji sbteti ljeti!r", dhe: ~~lefth~ra Ekklisia Eo Elefthero K·rati", d:m.th. "Klsiii! e liri! nl! nji Shtet Il! lirl!". •: :-:,_. Pi!i' k!!io· arsyena kanonike t!! pa tundshme 9rlhodhoksi!t e Shqipois, kì-s.hln detyr!! IÙrijojshin kish!!n e vet Auto-q_e~ale, e cila dejure, pas · kanoneve ti! slj)i!rml', ishie Autoqefale ç' prej!! prok-·1a_r_nimit lndep.edenci!s-Polilike I!! Shqi • pnls ·ne Vloiie. Por ç' at-ber!! ·deri ml! 1922, revulusionet e ndryshme kondra Shqlpnl~, si dhe alo kondra Regjimit Mretnùr ti! Vidit dhe luftnat e Pi!rgjith-,-hme, nuk I dhana raste Orthodhoksvet ti! Shqlpnls· me e pasi! Proklamue edhe Dè fakto . . '. · Tash Klsha Autoqefale Shqiptare ·isht edhe De fakto ni! veprlm ç' pri!ji! vÌllt 1922 e derl sol,_ e paskl!taj autoqef. · · As njl kanon kishtar dhe as njl arsye nuk mundi! U! ndalojl! vaihdlmln e' jcli!s autoqefale li! kishi!s s' oni!. , . Por vehU!vetlu vini! kl!lo pyetje: I •. ç' rell;tlon duhet ·1e krt klsha e Shqlpnis prej viti! 1922 e deri sol dh·e paski!taJ, me kishat e tjera autoqefale _ortho~ok_se ti! Bollls dhe sidomos me .Patriarhin e I<onstantinopoji!s, dhe ~ lldhje? · Il. A ka ndonjl t!! drejt Patrlarhia e Konstantinopojc!s mi kishi!n t' onl! sot rejl! vitit l 922? kisha e toni! prej ki-shavè ti! tjera U! ç1 do :vendi ti! huaj, si njifen gjith kishat orthodbokse au~ toqef?le njena prej tjetrt!s, dhe a gl!-zon kisha e tone· sol/! nderimet e za-konslime_ qi I detyron njana kish au-toqefale tjelrl!s? Kto pyelje kanl! pl!rgjigjet ql pa-sojnl!: I. Kisha toni! duhet_ Il! ketl! rela-s.ione miqsore me gjilh kishat ortho-dhokse li! Botl!s dhe bashkim Dogma-tik Fetar, llhe duhel ti! ruajl! pikrisht ~jith Kanonet kishtarl! U! ~t!rmledhun;i. n~ li! drejt!!n kanonike ti! pl!rgjlthshme kishtare orthodhokse, dhe kjo vet!!m asht lidhja . li. Patriarhla e Konstantlnopoji!s Kanonik!!risht nuk ka sot as njl U! drejt nMrhyrje mbl Klshi!n Shqlptare {shif arlikullin pi!rkatl!s ql pason). lii. Klsha Ioni! nuk njifet derl sol prej as njl Patriarhie, prejl! as njl kl-she autoqefale _orthodokse Il! bot/!s, si dhe as prejl! Patriarhis Konstandinopo• ji!s, por tolerohel, durohet derl sot prejl! ao~s tyne, · dhe nuk gl!zonl! oderimet e zakonshme si nji klsh e regullshme Autoqefale. Prej tri pikavet ti! sipl!rme vetl!m ki!-saj~ si! fundit do t'i splegojm shkurl nji pjes, luke i lane dy ti! parat pi!r ojl rasi!! tjeti!r. Shkaku i ksaj mos njoftje t!! kl-sh!!s s' on!! dhe ti! mos l!! nderurmil ti! saji! asht: I. Mos njoflja sajl! n_ira ana e Patriarhis Konstantinopojl!s,dbe. vazh-dim ·i i njl kry_etar·i Prih dhe. nÌi k~shl-lle prifto-civite nl! krye Il!. klshl!s s'o-nt'!, tuke mo·s i dhanl! k!!shtu besimin e duhur- Botes Qrthodokl!s se mbrendsh-me si· dhe asaj s' jashlmes. Il. Mos formimi i nji Sinodhi Epis-kopal me Theoiloge Episkope regullisht, si kane gjith kishat e tjera. ~ lii. Mos i>lotl!sirni. i vendirnevet dhe i statutit te Kongresit U!- B_eratit, edhe dy vjet · · pas datl!s caktuerne pt'!r plotl!simin e ktyne vendirne-vt ·tuke · rnos pase as nji pengim I pl!r te plotsuemunit e vend imevet Il! kongresit sipl!rpl!rmenduf\ qi asht bJ_za themeltare e Kishl!s Autoqefale Orthodh. te Shqipnis. Mos njohtja nga ana e Patriarhise se Konstondinopojl!s nuk prish as nji pu-ne dhe nuk na e ve ne as nji re-zik kishtar kisMn autoqefale te Shqip.: nisl!, as autoqelalin e saj. Prove asht se kishl!n grek.e Patriarhia e Konstan. nuk e njofti por, pas IO vjet resht pasi klsha e Gréqis u prokllamue dhe vepro-nle autoqefalisht. Kisha autoqefa. 5 greqise m~ Pc1tria.rhìne e l<onstandliio-pojl!s, sa kur k isha e greqis . . 1. d!igoj! PatriarhÌse · njl letl!r fall!nderiml · pl!r nderimet kishtare qi Patriarhia 1 ·kish-te bl vorrimit te p!!rfaqt!su~sit ... dipÌI~~ rnatik te greqis n~ Konstondinopoj( Patriarhia ja ktheu • pi'ap letreq Sino-dhit greqisi!, tyke shl!nu.e: ~e letd~ k10 fjale: "Agnoumen iparh.usan tlaffi~ en Elladhi ekklisJon" d. ~<lh. Nuk di-ml! se ka njl kishe Il! tille · ne Ore.q:''· Pas ·rregullavet Kishtare dhe ka-nonevet l'orthodhuksisl!, njl kishl! e no-ni! shteli po te. kete ne k.rye njl ·s1-nodh vetl!m prej episkop!sh 11! cilt'!t duhet Il! iene te pakt!!!J 2-3. (Krish~I ka thane: . MOpu dhio_ I tris .en onoma'tl mu eqi qe ego èn m~so afton.iml." d.'_ m. th: u_ku jani! dy ose tre n' emnln tem· · atje jam ·cdhe une_ nt'! meste . tyni:", d. m. th. rnundet ti'! jete kishe e rregullsh~ m_e autoqef. edhe me njl Sinodh prej 3 E:,iskop/!sh. Dhe kjo duhet _te njifet me do e mos prej klshavet tjera te botl!s orthodhokse, · dhe prej gjithl! • Patriarhinavet si dhe préj asaj Il! Konstondinopojes. Patriarhla e Konstandinopojl!s mundet te bler!! nda-le e Greqisi nuk pranojl! kondisionet e lime por çdo ndalim i ·sajl! ·nuk nd~-Patriarhise per me pase njohtiep e sa-, lon kishat e tjera as Patriarhinat tjera jt'!, dhe vazhdoj nl! veprim auloqefal deri sa Palriarhia u shll!rgue n!! fund prej kanonevet tl! kish~s dhe e njofli. Autoqefalin:! e kishl!s Greqis!! pa kon-disione te yeçanta, por pas IO vjet ve-l~te sa!. Ohe aq keq i-Tai'= ~ishes autoqdali; l~ orth. p!!r me e njoflt'! kishl!n lonl!, n'asht se kjo kryesohet prej Epi!kopl!sh ka-nouik lheollogt'! vetem; dhe jo si sot. Ohe ne fund dhe Patriarhia · e Kòntan-dinopojts do detyrohet me e njofte edhé kjo, se urdhl!oohet 'prej kanonevet klsh.:. tàr. Mjafton vetem qi klsha autoqefa-tè e Shqlpnls te qindrojl! n! · udhl!o e drejtl! kanÒnlke dhe dogmatlke. Kto, ql thoml ktu janl! pi!rserit~ ·slium ber!!. nÌ! istori~. gati e Il! gÌithl! klshavet, kur janl! kriue p~r U! par'l!n herl!; si e· spleguem ed~e pl!r_ OrtQini!. Pra detyra e pari! e gjith atyne qi 1 · duani! _ li!--mirl!n kishl!s autoqefale dhe duni! nderln e orthodhoksis se Shqipnfst! asbt: TI! formojni! Sinodhin Episkopal ti! kish!s atouqefale, me shpejtsi dhe ngutsl li! madhe. rregullisht. dhe • pas . ven!fìmevet ti! kongresit ti! Beratlt, me aa li! k~hillil nal)I! kishlar qi qindrori edhe sot nl! fuqi dhe pastai ti! bise-~ojml! e t' i drejtohemi kishavet auto-qi!fale Or_lh. ti! boti!s, Pat_riarhinavet . orthodh. si dhe, ni! krye, Patria, hise _ .. Konstandl~opojl!s. Ohe duhel U! vem~ . . . t~emèle, jo vetem per nji kohe li! shkur-ie_n por. U! para ~l!shtrojml! dhe pl!r ne-si!r, per sinodhet e paskl!tajshml! ti! ~ S~qlprils,. ql kanl! te bajni! pi!r . enÌe-~c.s~t Felarokombi!tare dhe ti! pl!rparimìt soslat ti! brezave t' arthshmi!, qi jane . .. . shpresa e arti! e shqiplar~mes. · Kemi pra detyri! me organizue e _me rreg~llue veli!, neve Shqiptari!l ki-shio toni! me Sinodli Ep.iskopal, Shqip-tar, dhe ìo li! vrasì~ mendìen .me bì-setime kot me b~ti!n, ty)ce_ humbl! ko-hi!n, ~he tyke mos i dhan! rast askujt ~se tyke mos u sht!rngue me bà . d!shir~n e ti! tjerve _t jo aq p!r do-bin~ toni!. · . Cashtja r.i! fjali!_ asht · puni! te-pl!r._ me -randi!sl lslorike Politikore-ligjoze si dhe krejt, socialo-morale shum dhe shtetciore. . . Ouhet t' a peshojml! miri! vlef-U!o. e li! njoflunit nga ana e . Pa., triarhisi!, dhe jo ta madhojm!! aq ni! fandasin!! t' on!! si I intereson q!!-llimevet ~fdyshme, jo aq shqiptare. Por edhe me ni.ohtien,. si dhe pa njo-hljen, Patriarhale t~ Konstandinopojl!s, kisha ton!! nuk mund li! veji! mari! po nuk pat deshirl!n e mir!! l' ortho-d_hoks~vet ql e pl!rbajnl!, po nuk pat udhhekien e duhun li! njl sinodhi Eplsko-pal, dhe po nuk p 11 pe, kr_ahjen. e singjer-11! te shtetit, por pa prapamendim, dhe pa qilllme li! ndryshme ti! politìkanvet shqipnisl!, depylelve, Ministrave dhe ni!npunsavel ti! nalU! te shtelil. Por pika e par! ashl: nevoja me (argue prej shpirlit li! vet, çdo ortho-dhoks, ambislonet dhe· dl!s~irat qi i bien penglme si! miri!s kishl!s. · 7. N·erhyrj~ e P~trìarh_ìs se Konstandinopojes ~"!'-Episkop1!t e Korç1!s, .Emzol, Jero-theu, i Beratit, Emzot Krislofori, dhe I Durrl!sit Emzol Fan Noli , janl! kanonl-kl!risht nl! dioqezat e lyne, nga pik-pamja kanonike e Il! drejtave Juridike · t' an1!s Patriarhisl! Konstandinopojl!s sol; kan Il! drejll! llle dorl!zue, me ba, Episkop l! ti! ri, dhe Patriarhija e Kons-tandinopoj1!s nuk ka ti! drejt1! ma sot e pask~laJ, me emnue asnji episkC'p ul! Shqipnl, pl!r me njofll! kisMn l' onl! autoqefale. I) Se, kanoni Aposlolik i posaç1!m thotl!: "ETERAS VASILIAS EKKLISIA Mi DHIATATESTHO TA ETERAS'' d m. th. se: "NJI KISH E NJI SHTETIT TJETER TE MOS JAPI URDHEN ME NJI KISHÈ TE NJI SHTETI TJETÉR". Kl!shlu ç' prej shpalljes si! en_de-pendancl!s shqipnis Patriarhia e Konst. nuk e ka ma k1!t Il! drejtl!, dhe si do mos ç' prej prokllamimil Il! Kishl!s Au-toqefale nl! Shqi pnl, mbasi emoimi asht nji urdhl!n Kishtar prcncipal, punl!, e cila i kundl!rshlon KANONIT sipl!rml!, i ciii asht i pa cl!nushl!m, se asht KA-NON themeltar I detyruashl!m pl!r gji-lhe klshat qi quhen OrthodhÒkse. 2) Se, i pari delegat fuqiplotl! standlnopojl!s, se, I njef 11! vlefshme dhe, kanonike, dhe se, I bà.on gjitlil! vendimet, dh, statutin e Kongreslt Il! Beralil. · Ohe asht e ditun se, ky Kongres formimin e sinodhit ti! pare Episkopal i a dhà pl!r detyrl! dhe kompetencl! vetl!m Kl!shillit Il! Naltl! Klshtar 11! Kl-shl!s Autoq. Shqiptare·, dhe jo Patrlar-his s~ Konstandinopojl!s. Kto I u b1nl! me diti! Patriarhlsl! Konst, e;' prej vilit 1922 dhe ml! 19'23, posaçer_isht, prej njl ko:nislonl ti! po-saçem i ciii vajtl pl!r kl!t punl! ne Pat-riarhl te Konstandinopojl!s. 3) Se, Pahlarhla Konst. nuk e per-gl!nj eshtrojl! as nuk e protéstoje, me as njl menyrl! DEKLLARAT.ÈN e sip~r-permendun Il! baml! n' em!!n ti! sàjl! prej Emz. lerotheut me date: Korçl! 19·2- 12-1922. 4) Se, io vetl!m ne Rumani, Serbi dhe Greqi , por edile nl! POLLONI, tàsh aler dy vjet, kur nfofti kishen e PO-LLONISÉ autoqefale, Patriarhia nuk emnojl! atl!her Sinodhio e pare, ali~· po njofti .ate ql kishln emnue vete Pollonja-kl!t. Asht e ditun se itie, . Patrlahi~· e Kons!andinopojl!s, nulc pat emnue as·. ojl nga episkopet ma pari! s_e ti! dekqa- . rojl! Pollonia K1shl!o e v1;t Orthc~h. 8 AUTOQEFALE. Ohe as njl prcj Epls-kop!!vet t!! Pollonis nuk ishte dor!!zue prej ~atriarhis Konstand. si jan!! dor-zue prej ksaj Patriahie Emz. Jerotheu dhe Kristofori 5) Se, a) Patriarhia e Konstand. emnoj!! Episkop/!t, Germanos, loaqim; dhe lakov, n!! dioqeza jasht Shqipnisl!, pasi n~ dioqezat e vietra t~ tyne, u _emnuen~, Jerotheu, Kristofori dhe Fan Noli, prej Kshillll Nalt!! Klshtar te kish/!s Autoqefale ti! Shqipnis/!. Se, b) n!! vendin e Germanoit lo-aqimit dhe lakovit d. m. thane n!! di-oqez!!n e Korç/!s, ti! Beradit, dhe Du-rrsit, Patriarhia Konstandinopojl!s nuk emnoj!! ti! tjere si pas rregull/!s kish-tare nl!rmjet 40 ditt. Ohe tash kan!! kalue dy vie! qi ala jan!! emnue jasht!!, dhe 3 vie!, qi tri dioqezat e sipl!rp~r-.mrnduna, jan!! plotsuem prei tre Epis-kopl!vet ql gjinden sol ktu n!! veprim, me ani! ti! emnimit Autoqefal shqiptar ti! slp!!rp!!rmendun, dhe patriarhia ako-ma nuk ka emnue as nji n!! vent ti! tyne, sa do qi kanonet e kish!!s thone kalegorisht se nji dioqez!! nuk mundi! li! rrl pa Episkop ma shum se 40 diti!. . . Se, c) Vasilin Episkopin e Gjino-kastr!!s Patriarhia nuk e ka emnue ako-ma ml! as nji vend tjeter, dhe kl!l mba-sl nevé nuk kemi emnue akoma as nji Episkop tjetU n!! Gjinokast!!r, si em-nuem n!! Korç/!, Berat, dhe n!! Durres. I~-~ ISH Epis~kopi i Gii----;-et qi ka dal!! iasht •• Shqipnis!!, dhe pas rregullavet kishtare duhesh ky t' emnohesh mé nji vend ti! ri ma pari! se Germanoj, loaqiml dhe lakovi, ie cil/!t kan!! vet/!m 7-5 viet ql jan!! iargtie prej Shqipnle d. m. than!! 2 vjet ma pak se Vasill, I clii ashl edhe ma i moç!!m se 3 ti! par!!t, pun!! e cita asht edhe nji shkak tjel!!~ qi detyronte Patriarhinl! me e èmnue ma pari! Vasilin jash:1!. Pra, mbasi Patriarhia Konst. Ger-manonti, loaqim:n, dhe lakovin i em-nojl! jasht Shqipnisl! 6-5 vjet pasi du-alll!n jasht Shqipnisl!, dhe pasi Jerotheu Klistofori dhe Fan Noli u emnuen· nl! Korçt', Berai dhe Durrl!s. Mbasi lash 2 viel qi kto jan!! em-nue PATRIAR~IA nuk ka emnue U! tje-r!! pl!r Korçl!, Berai dhe Durr!!s, Mbasi nji kishl!, atie ku ka jurdik-sionin e vet nuk mundet t!! mos e piotsoj!! vendin ma von!! se pas 40 diti pasi ti! transferohet ose IT'basi li! vde-si. Episkopi i nji Oioqeze. Mba~I vetl!m atie ku, Kisha AUTOQEFALE SHQIPTARE (n!! Gii-nokast!!r) nuk ka emnue, edhe Patriar-hia atje vet!!m nuk emnoi tjetl!r, koplohet sheshil se Patriarhia Konst. de fakto, ajo veti!, i njef KANONIKE:, dhe si EPISKOPE: t!! Korç!!s (erothene, si ti! Be-radit Kristoforin dhe si t!! Durrl!sit Fan Nolin, rregullisht, dhe parandaj, si dhe p!!r arsyenat e tjera t!! sip!!rtregume, Patriarhia e Konslandinopoj!!s nu~ ka ma as nji ti! drejU! kanonike me emnue kjo Episkopi!t e Sinodhit Il! pari! H! Kishl!s Autoqefale ti! Shqipnisl!, por klo i emnon Kshilli I Nalt!! i Kish!!s Au-toqefale Kombl!lare ti! ShqÌpnisi!, si pas vendimevet 11! Kongresil ti! Beratil Ohe mbasi Episkop!!t ql gjindeo nl! Shqipni jani! kanonikl!risht n!! v!!n-det e tyne, dhe mbasi autoriteti ma i nalle kishl!tar nl! Shqipol asht Ksbilli i Nalll! Kishlar, pi!r deri sa ti! formo-hel Sinodhi Episkopal, Episkop!!t e ndo-dhun ni! Shqipni kanl! plol!!sisht ti! drejti! me ba Episkopi! ti! ljerl! (me dor-zue, shugurue, Hirotonisl!, Episkopl:! H! ri), si, pas urdhi!nil ti! K!!shillit Nall(( Kishl!tar, dhe pas vendimevet ti! Kon-gresit U! Beratit. Episkop~I q I gji ndeo nl! Shqipni, luke u bazue mi gjith sa thaml!, dor-zuen Fan Nolin e;>iskop nl! vitin 1923, ni! kishl!o kathedrale ti! Korçi!s. Kio vep!!r kishtare e tyne u ba e nioltun· ni! gjilh boti!n e mbrendshme cdhe ti! jashtmc dhc n!! Shqipni u krye me n;i seremonH! shum pombike dhe ni! sy li! gjilh klerit e Il! popull;t li! K:>rçl!s. Pasi muer!! graden episkopale Fan Noli, kl!shtu nl! fillim 11! vitit 1924 u instalue nl! Mi1ropolin e Ourrsit, dhe i fronzuem ne té si episkopi i ki!saj Oioqeze, ky, va-zhdoj me ekzekutue kl!t detyri!, dym-dhjet muej rreshf. Oorzoj prilti!n ti! ri dhe erth ne relacjone zyrtare kishtare episkopale edhe me Pi!rlaqsuesia dip-~ Hl< t~~-, Z. Panurias. P.or e glU kt<to vepra ti! çpa-• I • I •• 9 lluna edhe ai! fletoret e ndryshme si dhe ne fletorel) zyrtare ti! Shtetit Shqi-ptar, Patriarhija e Konslandinopoji!s, nuk bani asnji veprim kundrejt ki!saj vepre me rtndi!si ti! madhe kishtare qi e intereson 11! gjith boU!n orthodhokse, mbasi asht e ditun se, Fan Noli pat skandallzue ni! ojl mi!nyri! ti! pa shem-bull kishi!n, tyke u paraqiti!, tyke me-shtue, dhe tyk~ veprue ndl!r kisha, e-dhe ne Shqipni, si episkop tyke mos qeni! ky i dorzue episkop, prej asnji episkopit si asht e ditun prej vitit 1919-1923. Pra kur Ems. Jerolheu dhe Kristo -fori si episkopl!I, e Korçi!s edhe ti! Be-ratit, ni! mbarim ti! vitit 1923, dorz.uen te sipl!rpi!rmendunin, kur kl!ta nuk klshin ti:! drejt me ba asnjl dorzim episkopal (hirolonit'.!) pa urdhl!nin e Patriarhii!s Konstandinopojl!s, pse kjo tash fri vjet plot, nuk I thirl n' apologjil! dhe nuk protestoj dhe nuk rnucr' asnji masi! disiplinore kundra tyne? Po ti! kishte pasi! !i! drejti! kanonike do t'a kishte ba. K!!shtu vi!rtetohen pi!rsl!rl gjlth sa ni! fillim ti! ktl artikulli para thanl!. Ohe puna kuptohet edhe ma mi-ri! se, para se I!! shpa Ilei kisha auto-qefale ktu, Patriarhia e Konst. ali!here protestoji!, kur muar ve~ht se Fan No-li meshton si Episkop pa qenl! Epis-kop, dhe I dl!rgoj kishavet Sbqlpnis njl cirkullar ti! posaçl!m kontra Faa Noli! mi! 1919. Ohe n' at kohi! Fan Noli nuk ishte kler i as nji Oioqeze te Shqipois dhe as nuk klshte ardhi! nl! Shqipni, po vepronte n' Amerikl!. lO Epis_kopet ~ huaj ne Shqìpni. ••I, .... Me ti! vertell! gjendja e soçme e Kl!shillit .. Nalll! . Kishtar nuk i ep ieje as Pafr ìarhls Konstandinopojl!s por edhe as nonj\ klshe tjetl!r, me e njoftl! KisMn ~utoqefale ti Shqi.pnlsl!; parandaj -.asht puoi! me ngutsi formiml I Sinodhit Episkopal. : Ky sinodh duhet Il! ketl! katl!r E-piskopl! dhe nl! rasi!! nevoje jo ma pak se tre. Ohe Episkopl!I duh.ef ti! jenl! me ~oemos Shqiptar p!!r kl!lo arsyna: Se, n' asht se pranohet nji Grek nl! sherbim aktiv nl! Shqipnf atl!here do ti! Iy_pin DIKUR edhe Rumunl!t sigurisht me I p_asl! njl Episkop Rumun nl! Klshl!n e Shqipnis, dhe a&htu do · ti! qindrojnl! edhe Serbi!! pl!r me pasl! edhe k!!to nji Serb nl! Klshl!n toni! Komtare, Pun e cilla prish dignitelin nasional ti! Kishl!s Shqlptare dhe asht shkak konkurence tl!.lnfluencavet huja n!! Shqipnl, p!!rtien keq polilik!!n e jashtme ti! rcpublikl!s sone-·dhe t1az.on polillkl!n e mbren-dl!shme, por edhe humb krejt karakte-dn komtar ti! cilln ka votue kongresi klshtar I Beralit pl!r klshl! n Orthodhok-se U! Shqlpnis, masi kl!t cilsi komtare · e kan edhe Il! gjilha Kishat autoqef~le - nl! çdo shtet. · Por edhe nl! asht se mirret nl! shl!rbim kishtar pl!r ndonii nga Dio-si kryetar I sinodhit, ili sot (pas 5 vjet si! qenmije Il! ' Klshl!s auloqefale), i ciii sol mund · ti! sherbej nl! njl kish tt! huaj, edhé kjo kishte me pasl! po alo pl!r· fuAdlme . dhe pe~gime ti! cilat ka e . marmja n~ sherbim Il! njl Episkopl . Grek, pl!r arsynat qi pasojn: · Nji njerl I tilH! mun ti! gjindet n_l! Greqi, pÒr edhe Serbija dhe Rumanii!l nuk kanl! me vonue me· u pl!rzi, mbasi kanl! njerz_l! me oriz hin shqipta r, ti! cj-li!l edhe nl! mos qofshin dorzue Epis-k.opl! shpejt, i dorzojn/! dhe I paraqisin gjith ashlu dhe me at ml!nyrl! qi ka me e paraqitl! kisha e Stambollil ose e Alhinl!s, dhe diplomasla ka me u · ngatfue keq. Pranirnl i njl Episkopi Shqi plar, por i ni!nshtets!s huaj deri sol, dhe nl! shi!r-bim akti-: ti! hu1j tash, pl!r veç se asht kondra tradisionevet liguer edhe kom-tar 111! Shqipni, por asht edhe kondra enteresavet shtelnore, dhe cenon .gjith ashtu si njl Episkop I komsls huai, nde-rin komtar dhe dignitetin e shqiplar-vel, ti! cili!t sot kanl! ktu, kall!r theollo-gi! \e meritushl!m pl!r formimln e S1-nodhit t~ pari! Episkopal ti! Shqipnis. Pse pra ti! marim ti! huaj pi!r me pl!r• lye istorio!! toni! ti! ré fetaro-komtare? N!! pikpamjen e politikEs si! brend-shme pranlml I njl Episkopi ti! kom• bl!sls si! huaj ka me baml! pi!rshtypje Il! keqe jashtl! si edhe ni!r popullin e gjith Next >